Blok zincir, ağ yardımı ile sistemi kullanan kullanıcılar arasındaki işlemlerin tümünü doğrulayarak saklayan bir sistemdir. Blok zinciri 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından kripto para bitcoin’de, kamu işlem defteri olarak kullanılmak üzere geliştirilmiştir.
Blokchain kısaca şöyle işler: Bilgisayarında bir kayıt listesi (muhasebe defteri) barındırdığını varsayalım. İki müfettiş onlar da aynı dosyanın birer kopyasını kendi bilgisayarlarında barındırıyor olsunlar.
Sen bir para devir işlemi yaptığında bilgisayarın, bu iki müfettişlerin ikisine birden, aynı anda, onları bilgilendiren birer e-posta yollar. Her müfettiş aceleyle harekete geçer. Hem bu işlem için, hem de müfettiş ücretinin kripto para olarak ödenebilmesi için yeterli bakiye olup olmadığını kontrol eder.
Bu işi ilk başaran “herkese cevap ver” düğmesine basar ve kontrolü nasıl yaptığını anlatan bir belgeyi cevaba ekler. Eğer diğer müfettiş de onay verirse herkes kayıt listelerini yeni durumu yansıtacak şekilde günceller. Her blok tipik olarak işlem verilerini, önceki bloğun bir kriptografik hash fonksiyonunu ‘nu, bir zaman damgasını içerir.
Tasarım gereği, bir blok zinciri, kayıtların sonradan değiştirilmesine dirençlidir. Kullanılan kayıt listesi, “iki taraf arasındaki işlemleri verimli, doğrulanabilir ve kalıcı bir şekilde kaydedebilen açık, dağıtılmış bir defterdir”. Dağıtılmış bir defter olarak kullanmak için, bir blok zinciri tipik olarak, topluca bir protokole bağlı düğümler arası iletişim ve yeni blokları onaylamak için bir eşler arası ağ tarafından yönetilir.
Herhangi bir bloktaki veriler sonradan değiştirilmek istendiğinde, verinin bulunduğu blok ve sonraki tüm blokların değiştirilmesi gerekecektir. Bu da bir sonraki düğüm yazılmadan önce, her blok yazımı için düğüm seçiminde seçilmeyi ve her seferde ağdaki düğümlerin çoğunluğunun onayını gerektirir. Ayrıca her blokta kimin değiştirdiği belli olduğundan, olası bir kötüye kullanımın tespit edilmesi de mümkündür.
Blok zinciri, dağıtık, paylaşılan, şifrelenmiş, geri dönüşü olmayan ve bozulmayan bir bilgi deposudur.
Blok Zinciri Kullanım Alanları
1. Sağlık Sektörü
Sağlık sektöründe en büyük sıkıntı sahte ilaçlar ve uyuşturucu bazlı ilaçların denetimsiz satılması problemidir. Blok zinciri teknolojisi ile fabrikadan ilaç paketlerinin kimliği doğrulanmış ve her ara teslim noktasında zaman damgalı hale getirilmiştir. Böylece ilacın dağıtım hattı boyunca kimliği doğrulanır. Ve bu ilacın izlenmesi sağlanır.
2. Devlet Kurumları
Birden fazla acentenin gerçek zamanlı olarak kimliği paylaşması, erişmesi ve doğrulamasını sağlamak için pasaport veya sürücü ehliyeti Blok zincirine yerleştirilir.
3. Gayrimenkul Endüstrisi
Blok zinciri teknolojisi tapu ve arazi mülkiyeti kayıtları ve ilgili paydaşlar ile acentelerin mülkiyet kayıtlarına gerçek zamanlı erişimi için kullanılmaktadır.
4. Pırlanta Sektörü
Elmas sanayi en büyük doğal kaynak endüstrilerinden biridir. Sektörün en büyük problemi ise kaçakçılıktır. Bu gibi sıkıntılardan kurtulmak için Everledger şirketinin Blok zinciri yazılımı kullanılmaktadır. Şirket, sigorta şirketlerinden talep sahiplerine ve kolluk kuvvetlerine kadar, elmasın üretim ve pazarlama aşamasında dokunduğu her kesime elmas tanımlama ve işlem doğrulaması için değiştirilemez bir kayıt defteri tedarik etmektedir. Everledger her taşa işlem yaparken eşlik edecek benzersiz bir parmak izi oluşturarak her elmas için bir “dijital pasaport” atamaktadır.
5. Dijital İçerik ve Telif
Sanatçılara ve yazarlara blok zincir yardımıyla eserlerini koruma şansı tanınabilmektedir. Üretilen eserin orijinalliğini ispatlamak için benzersiz bir kimlik belgesi ve dijital kimlik doğrulama sertifikası üretir ve tüm sistemlere aynı anda işler.
6. Seçimler
Blok zincir ile oyların şifrelenerek defterlere dağıtılması sayesinde hem şeffaflık hem de güvenlik sağlanacaktır.
7.Blok Zinciri Platformları
7.1. Bitcoin
Bitcoin merkezi bulunmayan dijital bir para birimidir. 2009 yılında ortaya çıkmıştır. Merkezi denetim gerektirmeyen ve her yerde herkes tarafından erişilebilen açık ödeme sistemidir.
7.2. Ethereum
Ethereum, merkezi olmayan uygulamaları oluşturmak, çalıştırmak ve kullanmak için kullanılabilen açık bir Blok zinciri platformudur. Ether adlı kripto para kullanılarak akıllı sözleşme hesaplamalarının yapıldığı Ethereum Sanal Makinesi “EVM” vasıtasıyla yürütülmektedir.
7.3. Ripple
Ripple, 2012’de oluşturulan bir ödeme ağı (RippleNet) hem de şifreleme (Ripple XRP) projelerinin birleşimidir. RippleNet, bankaları ve diğer büyük kurumları birbirine bağlayarak ağ üzerinden para aktarmasını sağlar. Tüm işlemleri merkezi olmayan XRP Deedger’a kaydeder. Ripple XRP, tüm ödemelerin ödeme ağında kullanır. Uluslararası ödemelerde ilişkili zamanı ve parayı düşüren para birimidir. Sistemdeki her bir işlemin işlenme süresi maksimum dört saniyedir. Ethereum, Bitcoin ve geleneksel sistemlere göre çok hızlıdır.
